धनुः पौष्पं मौर्वी मधुकरमयी पञ्च विशिखाः
वसन्तः सामन्तो मलयमरु-दायोधन-रथः ।
तथाप्येकः सर्वं हिमगिरिसुते कामपि कृपां
अपाङ्गात्ते लब्ध्वा जगदिद-मनङ्गो विजयते ॥ ६ ॥

धनुः N1/1 bow
पौष्पं N1/1 made of flowers
मौर्वी F1/1 string
मधुकरमयी F1/1 comprised of a cluster of honey bees
पञ्च 0 five
विशिखाः F1/1 arrows
वसन्तः M1/1 spring season
सामन्तः M1/1 assistant
मलय-मरुत्-आयोधन-रथः (मलयात् आगतं मरुत् मलयमरुत् इति मध्यमपदलोपी। आयोधनस्य रथः आयोधनरथः। मलयमरुत् एव आयोधनरथः मलयमरुदायोधनरथ इति कर्मधारयः।) M1/1 breeze from Malaya mountain is the war-chariot.
तथा 0 then
अपि 0 even
एकः M1/1 one
सर्वं N2/1 entire
हिमगिरिसुते (हिमप्रधानगिरिः। तस्य सुते।) F1S/1 O Daughter of the snow-clad Himalayas
काम् F2/1 which/ some
अपि 0 even
कृपां F2/1 grace
अपाङ्गात् N5/1 due to side-glance
ते 6/1 Thy
लब्ध्वा 0 having obtained
जगत् N2/1 universe
इदम् N2/1 this
अनङ्गः M1/1 bodiless
विजयते (जि जये लट् III/1) subjugates/ wins over. ॥ ६ ॥
हे हिमगिरिसुते, [यस्य कामस्य] धनुः पौष्पं भवति, [यस्य] मौर्वी मधुकरमयी भवति, [यस्य] विशिखाः पञ्च [एव] भवन्ति, [यस्य] सामन्तः वसन्तः भवति, मलयमरुदायोधनरथः भवति, तथा अपि ते काम् अपाङ्गात् कृपां लब्ध्वा, [सः] एकोऽनङ्गः इदं सर्वं जगत् विजयते।
Oh Daughter of the snow-clad Himalaya mountain! Cupid, the God of Love has only a bow made of flowers, with its string comprised of a cluster of honey-bees, and has arrows barely five. The spring season is his vassal (assistant) and the Southern breeze, his war-chariot. Yet (with such frail equipment, bodiless, and alone though he be), Cupid (Manmatha) subjugates the entire universe, having obtained some favour through Thy benign side-glance.

क्वणत्काञ्चीदामा करिकलभ कुम्भस्तननता
परिक्षीणा मध्ये परिणत शरच्चन्द्रवदना ।
धनुर्बाणान् पाशं सृ॒णिमपि दधाना करतलैः
पुरस्तादास्तां नः पुरमथितुराहोपुरुषिका ॥७॥

क्वणत्-काञ्ची-दामा (क्वणती काञ्ची दामा यस्याः सा) F1/1 one who has a jingling girdle-string ornament
करि-कलभ-कुम्भ-स्तन-नता (करिकलभस्य कुम्भ इव स्तनौ करिकलभस्तनौ। ताभ्यां नता [क्वणत्काञ्चीदामा] यस्याः सा।) F1/1 one who has a bent [ornament] due to breasts like the temples of a young elephant
परिक्षीणा F1/1 slender
मध्ये 7/1 in the waist
परिणत-शरद्-चन्द्र-वदना (शरद्रुतोः चन्द्रः शरच्चन्द्रः। परिणतः शरच्चन्द्रः परिणतशरच्चन्द्रः। तस्य [वदनम्] इव वदनं यस्याः सा परिणतशरच्चन्द्रवदना।) F1/1 one who has a face like the face of the autumnal full-moon.
धनुः N2/1 bow
बाणान् M2/3 arrows
पाशं M2/1 noose
सृ॒णिम् F2/1 goad
अपि 0 also
दधाना F1/1 holder
करतलैः (करस्य तलः करतलः।) N3/3 with the hands
पुरस्तात् 0 in front
आस्ताम् (अस् लोट् II/1) may you kindly manifest नः 2/6/3 for us पुर-मथितुः (पुराणां मथिता पुरमथिता।) M6/1 of the destroyer of the worlds आहो-पुरुषिका (अहो अहम् अहङ्कारः एव पुरुषः इति मयूरव्यंसकः।) F1/1 being in the form of pride.
करिकलभकुम्भस्तननता, क्वणत्काञ्चीदामा, मध्ये परिक्षीणा, परिणतशरच्चन्द्रवदना, करतलैः धनुः बाणान् पाशं सृणिम् अपि पुरस्तात् दधाना, पुरमथितुः आहोपुरुषिका, नः आस्ताम्।
May Thou with Thy breasts like the temples (mastakas) of a young elephant, with Thy slender waist which is adorned by a jingling girdle-string (belt-like gold waist-ornament called Odyana having small tinkling gold bells attached), with Thy face blooming like the autumnal full moon ( of the Saradrutu, with Thy four hands holding bow, arrow, noose and goad (ankusa), Thou the pride of Siva (the Ahamkararupini of Siva), manifest.

सुधासिन्धोर्मध्ये सुरविटपिवाटीपरिवृते
मणिद्वीपे नीपोपवनवति चिन्तामणिगृहे ।
शिवाकारे मञ्चे परमशिवपर्यङ्कनिलयाम्
भजन्ति त्वां धन्याः कतिचन चिदानन्दलहरीम् ॥ ८ ॥

सुधा-सिन्धोः (सुधायाः सिन्धुः सुधासिन्धुः।) M6/1 of the ocean of nectar
मध्ये N7/1 in the middle
सुर-विटपि-वाटी-परिवृते (सुराणां विटप्यः सुरविटप्यः। तेषां वाट्यः सुरवीटपिवाट्यः। ताभिः परिवृते सुरविटपिवाटीपरिवृते।) N7/1 in that surrounded by a forest of celestial trees
मणि-द्वीपे (मणिनां द्वीपे) N7/1 in the island of gems
नीप-उपवनवति (नीपैः उपवनवत् तस्मिन् उपवनवति) N7/1 in that surrounded by garden of Nipa trees
चिन्तामणि-गृहे (चिन्तामणिनां गृहे।) N7/1 in the house of cintAmaNi gems
शिव-आकारे (शिवस्य आकारः इव आकारः यस्य मञ्चस्य सः मञ्चः शिवाकारः।) M7/1 on that which is in/ has the form of Shiva
मञ्चे M7/1 on a cot
परम-शिव-पर्यङ्क-निलयाम् (परमश्च असौ शिवश्च परमशिवः। स एव पर्यङ्कः परमशिवपर्यङ्कः। तस्मिन् निलयः यस्याम् ताम्) F2/1 one who has a seat on the bed of/ in the form of Paramashiva.
भजन्ति (भज् सवायाम् लट् III/3) they worship
त्वां 2/1 Thee
धन्याः M1/3 fortunate
कतिचन 0 some
चित्-आनन्द-लहरीम् (चिच्च असौ आनन्दश्च चिदानन्दः। तस्य लहरीम्) F2/1 that swell of consciousness and bliss. ॥ ८ ॥
हे [भगवति], सुधासिन्धोः मध्ये, सुरविटपिवाटीपरिवृते मणिद्वीपे, नीपोपवनवति चिन्तामणिगृहे, शिवाकारे मञ्चे, परमशिवपर्यङ्कनिलयां चिदानन्दलहरीं त्वाम्, कतिचन धन्याः भजन्ति।
Fortunate are those few, who worship Thee who is in the form of the swell of consciousness and Infinite Bliss, Thee who is reclining (seated) on the mattress of Paramasiva spread on the cot in the form of Sadasiva, inside the mansion constructed of precious Cintamani gems, which mansion is surrounded by the pleasure garden of Nipa (Kadamba) trees, and which is in the island of gems of all kinds, encircled by rows of celestial (Kalpa) trees, the island being situated in the midst of the Amritasamudra of ocean of nectar.

महीं मूलाधारे कमपि मणिपूरे हुतवहं
स्थितं स्वाधिष्ठाने हृदि मरुतमाकाशमुपरि ।
मनो‌ऽपि भ्रूमध्ये सकलमपि भित्त्वाकुलपथं
सहस्रारे पद्मे सह रहसि पत्या विहरसे ॥ ९ ॥

महीं F2/1 earth
मूलाधारे (मूले [स्थितः] आधारः/ मूलश्च असौ आधारश्च।) M7/1 in Muladhara
कम् MN2/1 water
अपि 0 also
मणिपूरे (मणिनां पूरः।) N7/1 in Manipura
हुतवहं (हुतं वहति इति उपपदतत्पुरुषः।) M2/1 fire
स्थितं M2/1 present
स्वाधिष्ठाने (स्वस्मिन् अधिष्ठानं यस्य तत्/ सुष्ठु अधिष्ठीयते इति।) N7/1 in Svadhishthana
हृदि 7/1 in the heart
मरुतम् air
आकाशम् space
उपरि 0 in that above [those]/ Vishuddha
मनः 2/1 mind
अपि 0 also
भ्रूमध्ये (भ्रुवोः मध्ये) 7/1 in between the eyebrows
सकलम् (कलया सह वर्तते इति सह बहुव्रीहिः।) 2/1 entire
अपि 0 even
भित्वा having broken
कुलपथं (कुलस्य पथम्।) 2/1 path of Kundalini
सहस्रारे (सहस्रम् आराणि यस्य ) N7/1 - पद्मे N7/1 in the thousand-petalled lotus
सह 0 along
रहसि 7/1 in solitude
पत्या M3/1 with Thy spouse
विहरसे (वि+हृ क्रीडायाम् +लट् II/1) Thou sporteth. ॥ ९ ॥
हे भगवति, मूलाधारे स्थितिं महीं भित्त्वा, मणिपूरे स्थितं कं हुतवहमपि भित्त्वा, स्वाधिष्ठाने स्थितं हुतवहं भित्त्वा, हृदि स्थितं मरुतं भित्त्वा, [तेषाम्] उपरि स्थितम् आकाशं भित्त्वा, भ्रूमध्ये स्थितं मनोऽपि भित्त्वा, सकलं कुलपथम् अपि भित्त्वा, सहस्रारे पद्मे पत्या सह विहरसे।
Breaking through the Muladhara, the Manipura, the Svadishthana, the Anahata, the Visuddhi, the Ajna cakras (plexuses) and having crossed Prthvi (earth), Apas (water), Tejas (fire), Vayu (air), Akasa (ether) and Manas (mind) tatvas of the respective cakras, Thou reacheth the thousand-petalled lotus and sporteth there with Thy spouse Sadasiva.

सुधाधारासारैश्चरणयुगलान्तर्विगलितैः
प्रपञ्चं सिञ्चन्ती पुनरपि रसाम्नायमहसः।
अवाप्य स्वां भूमिं भुजगनिभमध्युष्टवलयं
स्वमात्मानं कृत्वा स्वपिषि कुलकुण्डे कुहरिणि ॥ १०॥

सुधा-धारा-आसारैः (सुधायाः धाराः। धाराणाम् आसारैः।) M3/3 through the showers of the flood of nectar
चरण-युगल-अन्तर्-विगलितैः (चरणयोः युगलम्। अन्तर् विगलितं अन्तर्विगलितम्। चरणयुगलस्य अन्तर्विगलितैः।) M3/3 through those oozing from within the pair of [your] feet
प्रपञ्चं N2/1 body of vital energy channels/ universe
सिञ्चन्ती F1/1 one who drenches
पुनः 0 again
अपि 0 even
रस-आम्नाय-महसः (रसस्य आम्नायः रसाम्नायः। रसाम्नायः महः यस्य सः रसाम्नायमहा। तस्मात्) M5/1 from that which has the brilliance of excess of nectar
अवाप्य 0 having returned
स्वां F2/1 own
भूमिं F2/1 ground
भुजग-निभम् (भुजगेन भुजगस्य वा निभम्।) M2/1 like a snake
अध्युष्ट-वलयं 2/1 coil up three and a half times
स्वम् M2/1 own
आत्मानं M2/1 self
कृत्वा 0 having made
स्वपिषि (ञिष्वपँ शये, अदादिः, लट् III/1) you sleep
कुलकुण्डे (कुलस्य कुण्डे) N7/1 in the crevice of the Muladhara
कुहरिणि (कुं हरति इति कुहरिणी/ कुहराणि अस्याः सन्ति इति कुहरिणी।) F1S/1 or F7/1 O Kuharini/ in that which has chakras. ॥ १०॥
हे कुहरिणि, चरणयुगलान्तरविगलितैः सुधाधारासारैः प्रपञ्चं सिञ्चन्ती [त्वं] पुनरपि रसाम्नायमहसः स्वां भूमिम् अवाप्य, स्वम् आत्मानं भुजगनिभम् अध्युष्टवलयं कृत्वा, कुलकुण्डे स्वपिषि।
/हे भगवति, चरणयुगलान्तरविगलितैः सुधाधारासारैः प्रपञ्चं सिञ्चन्ती [त्वं] पुनरपि रसाम्नायमहसः स्वां भूमिम् अवाप्य, स्वम् आत्मानं भुजगनिभम् अध्युष्टवलयं कृत्वा, कुहरिणि कुलकुण्डे स्वपिषि।
Thou drencheth the nadis (nerves) in the body with the flood of nectar gushing from Thy feet. Reaching again Thy own ground (Muladhara) and converting Thyself into a serpent with three coils and a half Thou sleepeth in the crevice in the centre of the Muladhara lotus.

anything wise under the sun

Saundaryalahari 6-10

No comments: